Nim Journey

เสียงสะบัดของธงมนตราสีสันสดใส—แดง เหลือง เขียว ขาว และน้ำเงิน—พลิ้วไหวไปตามสายลม ฉันเคยผ่านเส้นทางที่มีธงเหล่านี้พาดผ่านมาแล้วหลายครั้ง ครั้งแรกฉันเพียงแค่เหลือบมองอย่างสงสัย ได้ยินเพื่อนร่วมทางพูดขึ้นว่า “ธงมนตราทิเบต แสดงว่าเราอยู่ในดินแดนของชาวทิเบต” คำพูดนั้นจุดประกายให้ฉันตั้งคำถาม ธงเหล่านี้มีความหมายอย่างไร? ทำไมต้องพาดอยู่ตามเส้นทางภูเขา? และทำไมชาวทิเบตจึงมีวัฒนธรรมที่ดูแตกต่างและโดดเด่นเช่นนี้?

สำหรับฉัน ทิเบตเคยเป็นเพียงภาพจำของดินแดนอันห่างไกล— “หลังคาโลก” ที่ปกคลุมด้วยหิมะ ตำนานแห่งพระลามะ และประเด็น “ฟรีทิเบต” ที่ฉันเองก็ยังไม่เข้าใจถ่องแท้ในตอนนั้น ทำไมต้องฟรี? ใครต้องการอิสรภาพ? ฉันเก็บความสงสัยไว้ในใจ และเริ่มค้นหาคำตอบด้วยตัวเองผ่านหนังสือและข้อมูลทางอินเทอร์เน็ต

ทำไมต้อง “ฟรีทิเบต” ?

ขบวนการ “Free Tibet” หรือ “ปลดปล่อยทิเบต” เกิดขึ้นจากความขัดแย้งทางการเมืองและวัฒนธรรมระหว่างทิเบตกับจีน ในปี ค.ศ. 1950 จีนส่งกองทัพเข้ายึดครองทิเบตและประกาศให้ดินแดนแห่งนี้เป็นส่วนหนึ่งของประเทศจีน ในปี ค.ศ. 1959 หลังจากเหตุการณ์การลุกฮือต่อต้านรัฐบาลจีน ดาไลลามะองค์ที่ 14 ต้องลี้ภัยไปยังอินเดีย และจัดตั้งรัฐบาลทิเบตพลัดถิ่นในเมืองธรรมศาลา ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของขบวนการ Free Tibet ที่สนับสนุนโดยชาวทิเบตพลัดถิ่นและกลุ่มผู้สนับสนุนจากนานาชาติ

ผู้ที่สนับสนุนการปลดปล่อยทิเบตมองว่าจีนได้ทำลายอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม ศาสนา และสิทธิมนุษยชนของชาวทิเบต พวกเขาเรียกร้องให้ทิเบตได้รับเอกราชหรืออย่างน้อยมีสิทธิ์ในการปกครองตนเองมากขึ้น อย่างไรก็ตาม รัฐบาลจีนมองว่าทิเบตเป็นส่วนหนึ่งของประเทศจีนมาโดยตลอด และได้ลงทุนพัฒนาเศรษฐกิจ โครงสร้างพื้นฐาน และการศึกษาในพื้นที่นี้

สถานการณ์ทิเบตในปัจจุบัน (ปี 2015)

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ทิเบตมีการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างมาก ถนนและทางรถไฟเชื่อมต่อทิเบตกับเมืองหลักของจีนได้ดีขึ้น การท่องเที่ยวเติบโตอย่างรวดเร็ว และมีการพัฒนาเมืองลาซาให้เป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรม

ระหว่างที่ฉันเดินทางในทิเบตปี 2015 ฉันได้มีโอกาสพูดคุยกับไกด์ชาวทิเบตเกี่ยวกับสถานการณ์ปัจจุบัน ฉันถามเขาว่ารู้สึกอย่างไรกับการเข้ามามีบทบาทของจีนในทิเบต คำตอบของเขาทำให้ฉันแปลกใจ—เขาบอกว่าเขาชอบและรู้สึกดีที่มีการศึกษาและการท่องเที่ยวพัฒนา เพราะทำให้เขามีรายได้และมีโอกาสในชีวิตมากขึ้น เขารู้สึกว่าชีวิตของเขาดีขึ้นกว่าแต่ก่อน

นี่เป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงมุมมองที่แตกต่างกันของชาวทิเบตเอง บางคนยังคงต้องการอิสรภาพและกังวลเรื่องอัตลักษณ์วัฒนธรรม ขณะที่บางคนมองว่าการพัฒนาทางเศรษฐกิจและโอกาสใหม่ ๆ ที่เกิดขึ้นช่วยให้พวกเขามีชีวิตที่ดีขึ้น

พุทธศาสนาในทิเบต: ศรัทธาที่หลอมรวมกับวิถีชีวิต

ทิเบตเป็นดินแดนที่พุทธศาสนาไม่ได้เป็นเพียงศาสนา แต่เป็นหัวใจของทุกมิติในชีวิต ตั้งแต่การปกครองไปจนถึงวัฒนธรรม ผู้คนดำรงชีวิตด้วยศรัทธาและแรงศาสนาเป็นศูนย์กลาง พุทธศาสนาแบบทิเบต หรือ “วัชรยาน” มีรากฐานมาจากมหายานของอินเดีย และได้รับอิทธิพลจากศาสนาพื้นเมือง “บอน” ที่มีมาก่อนการเข้ามาของพระพุทธศาสนาในศตวรรษที่ 7

จากมหายานสู่วัชรยาน: ศาสนาพุทธในทิเบต

ศาสนาพุทธถือกำเนิดขึ้นราว 2,500 ปีก่อน โดยพระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ ณ เมืองพุทธคยา ประเทศอินเดีย ต่อมาหลังการปรินิพพานของพระองค์ ศาสนาได้แผ่ขยายออกไปและแตกออกเป็นสองนิกายหลักคือ

1. หินยาน (เถรวาท) ยึดมั่นคำสอนดั้งเดิม มุ่งเน้นการปฏิบัติเพื่อการหลุดพ้นของปัจเจกบุคคล แพร่หลายในศรีลังกา ไทย และพม่า
2. มหายาน เชื่อว่าทุกคนสามารถบรรลุพุทธภาวะและช่วยเหลือสรรพสัตว์ให้พ้นทุกข์ มีอิทธิพลในจีน ญี่ปุ่น เกาหลี และทิเบต

พุทธศาสนาในทิเบตได้รับการเผยแผ่ครั้งแรกในศตวรรษที่ 7 โดยพระเจ้าซงซัน กัมโป (Songtsen Gampo) กษัตริย์ผู้ทรงอิทธิพลแห่งอาณาจักรทิเบต พระองค์ทรงรับพระพุทธศาสนามาจากเนปาลและจีน โดยพระมเหสีของพระองค์ทั้งสองพระองค์—พระนางพฤทธิ (จากเนปาล) และพระนางเหวินเฉิง (จากจีน) —เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการนำพระพุทธศาสนาเข้ามาสู่ทิเบต

เมื่อฉันได้เดินทางไปทิเบตจริง ๆ ในช่วงสงกรานต์ที่ผ่านมา ฉันเริ่มเข้าใจถึงความหมายของศรัทธาที่หล่อหลอมวิถีชีวิตของชาวทิเบต ทุกวัดที่ฉันเยี่ยมชมเต็มไปด้วยเสียงสวดมนต์ แสงเทียนจากเนยจามรี และมือที่หมุนกงล้อไปอย่างแน่วแน่ ทุกการกระทำของพวกเขาเต็มไปด้วยความตั้งใจที่จะบรรลุธรรมะ และช่วยเหลือสรรพสัตว์ให้พ้นทุกข์

บางที การเดินทางครั้งนี้ไม่ได้เป็นแค่การสำรวจสถานที่ใหม่ ๆ แต่ยังเป็นการสำรวจความหมายของศรัทธาและความเชื่อที่แตกต่าง ฉันอาจไม่ใช่ชาวทิเบต แต่เส้นทางนี้ทำให้ฉันเข้าใจว่าศาสนาไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของพิธีกรรม แต่คือวิถีชีวิตที่อยู่ในทุกลมหายใจของผู้ศรัทธา