Nim Journey

นุสเสจ คนขับรถพาฉันออกจากเมือง Adiyaman พร้อมบอกโปรแกรมการเดินทางว่าจะพาฉันไปชมเขื่อน ล่องเรือ ซึ่งทำให้ฉันตื่นเต้นไม่น้อย เพราะแม่น้ำที่เรากำลังจะไปนั้นคือแม่น้ำยูเฟรตีส หนึ่งในสองสายน้ำสำคัญของอารยธรรมเมโสโปเตเมีย ดินแดนอันเก่าแก่ที่ฉันคุ้นชื่อมาตั้งแต่สมัยเรียน แม่น้ำไทกรีสและยูเฟรตีสคือจุดกำเนิดของอารยธรรมแรก ๆ ของมนุษย์ ฉันเคยมีโอกาสเห็นแม่น้ำสำคัญของโลกมาหลายสาย ไม่ว่าจะเป็นคงคา ยมุนา ฮวงโห แยงซีเกียง และแม่น้ำโขง แต่ครั้งนี้ฉันจะได้สัมผัสกับยูเฟรตีส สายน้ำที่มีบทบาทสำคัญต่อประวัติศาสตร์มนุษยชาติ

เมื่อเครื่องบินค่อย ๆ ลดระดับลงสู่สนามบินในเมือง Adiyaman ภาพที่ราบสูงและเทือกเขาแห้งแล้งค่อย ๆ เปลี่ยนไปเมื่อฉันได้เห็นสายน้ำใหญ่ที่ไหลผ่านช่องเขา นี่คือเส้นทางของแม่น้ำยูเฟรตีสที่ทอดตัวยาวไปยังดินแดนของซีเรียและอิรัก ขณะที่แม่น้ำไทกรีสไหลอยู่อีกฟากของแผนที่

เขื่อนอตาเติร์ก – อภิมหาโครงการที่เปลี่ยนวิถีชีวิตริมแม่น้ำ

จุดแรกที่เราไปเยือนคือ เขื่อนอตาเติร์ก หนึ่งในโครงการพัฒนาแหล่งน้ำที่ใหญ่ที่สุดของตุรกี ฉันยืนมองสายน้ำเบื้องล่างพลางคิดถึงการเปลี่ยนแปลงของยูเฟรตีสในอดีต แม่น้ำสายนี้เคยแปรปรวนตามฤดูกาล บางช่วงแห้งขอด ในขณะที่บางช่วงท่วมล้นฝั่งเป็นภัยพิบัติแก่ชาวบ้าน แต่เมื่อมีเขื่อนเข้ามาควบคุมน้ำ ยูเฟรตีสก็เปลี่ยนแปลงไป วิถีชีวิตริมน้ำต้องปรับตัวตามระบบชลประทานที่ถูกจัดการใหม่ แม้ว่าการสร้างเขื่อนจะช่วยพัฒนาเศรษฐกิจและเกษตรกรรมในตุรกี แต่ก็ส่งผลกระทบต่อประเทศเพื่อนบ้านอย่างซีเรียและอิรักที่พึ่งพาแม่น้ำสายนี้เช่นกัน สถานการณ์นี้ไม่ต่างจากแม่น้ำโขงในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่ได้รับผลกระทบจากเขื่อนขนาดใหญ่ของจีน

ล่องเรือชมเมืองเก่า Halfeti

จากเขื่อนอตาเติร์ก เราเดินทางต่อไปยัง Halfeti เมืองเก่าที่ถูกน้ำท่วมบางส่วนจากการสร้างเขื่อน Birecik บนแม่น้ำยูเฟรตีส ฉันได้นั่งเรือล่องไปตามผืนน้ำที่เงียบสงบ เบื้องหน้าคือภูมิประเทศที่เคยเป็นหมู่บ้านริมแม่น้ำ แต่ปัจจุบันจมอยู่ใต้น้ำไปแล้ว สิ่งเดียวที่ยังมองเห็นได้คือยอด Minaret ของมัสยิดที่โผล่พ้นผิวน้ำขึ้นมาเพียงครึ่ง เสมือนเครื่องเตือนใจว่าครั้งหนึ่งที่นี่เคยเป็นชุมชนที่มีชีวิตชีวา

ขณะเรือแล่นไป ฉันได้เห็น ป้อมปราการ Rumkale ที่ตั้งตระหง่านบนหน้าผาริมแม่น้ำ นี่คือป้อมปราการสมัยโรมันที่เคยเป็นศูนย์กลางทางศาสนาและการปกครองในอดีต ระหว่างล่องเรือ ฉันยังได้เห็นซากสิ่งก่อสร้างบางส่วนที่จมอยู่ใต้ผืนน้ำ บ้างเป็นซากกำแพงเก่าที่โผล่พ้นน้ำมาเพียงเล็กน้อย บ้างเป็นซากบ้านเรือนที่เคยคึกคัก เสียงคลื่นกระทบตัวเรือ สร้างบรรยากาศแห่งอดีตที่ชวนให้จินตนาการถึงชีวิตของผู้คนในเมืองเก่าแห่งนี้เมื่อครั้งยังรุ่งเรือง ทุกซอกมุมของแม่น้ำสายนี้เต็มไปด้วยเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ เป็นการล่องเรือที่ให้ความรู้สึกเหมือนเดินทางย้อนเวลากลับไปในอดีต

Göbekli Tepe – แหล่งโบราณคดีที่เก่าแก่ที่สุดในโลก

เมื่อกล่าวถึงประวัติศาสตร์ของภูมิภาคนี้ Göbekli Tepe เป็นอีกจุดหมายหนึ่งที่นุสเสจแนะนำว่าควรไปชม แต่ฉันกลับไม่รู้จักสถานที่นี้มาก่อนและเพิ่งเคยได้ยินชื่อเป็นครั้งแรก ฉันเดินเข้าไปสำรวจพื้นที่ เห็นเพียงกองหินที่เรียงรายกันอยู่ และยอมรับว่าตอนนั้นฉันไม่เข้าใจเลยว่ามันคืออะไร จนกระทั่งเมื่อกลับมาแล้วฉันจึงได้ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม และพบว่าสถานที่แห่งนี้เป็นแหล่งโบราณคดีที่มีอายุราว 12,000 ปี ซึ่งถือว่าเก่าแก่ที่สุดที่เคยถูกค้นพบบนโลก นักโบราณคดีเชื่อว่าสิ่งก่อสร้างเหล่านี้อาจเป็น ศาสนสถานแห่งแรกของมนุษยชาติ ลักษณะของมันคล้ายกับ สโตนเฮนจ์ ในอังกฤษ แต่มีขนาดใหญ่และมีรายละเอียดทางศิลปะมากกว่า เสาหินถูกสลักด้วยภาพสัตว์นานาชนิด ไม่มีใครรู้แน่ชัดว่ามันถูกสร้างขึ้นมาเพื่ออะไร และใครเป็นผู้สร้าง

แต่สิ่งที่ทำให้การค้นพบนี้สำคัญอย่างยิ่งคือ มันเปลี่ยนความเข้าใจของเราต่อประวัติศาสตร์มนุษย์ เดิมทีนักประวัติศาสตร์เชื่อว่าการสร้างศาสนสถานหรือโครงสร้างที่ซับซ้อนจะเกิดขึ้นหลังจากมนุษย์ตั้งถิ่นฐาน ทำเกษตรกรรม และเริ่มมีสังคมที่มั่นคง แต่ Göbekli Tepe แสดงให้เห็นว่า มนุษย์อาจมีระบบความเชื่อและการรวมกลุ่มเพื่อสร้างสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ก่อนที่จะมีวิถีชีวิตแบบเกษตรกรรม นี่เป็นหลักฐานที่บ่งชี้ว่าความเชื่อทางศาสนาอาจเป็นปัจจัยสำคัญที่ผลักดันให้มนุษย์เริ่มสร้างชุมชนและพัฒนาอารยธรรมในเวลาต่อมา

Halal-ur Rohan Lake – บึงแห่งตำนาน

ก่อนกลับ ฉันแวะไปยังเมือง Sanliurfa ซึ่งเป็นเมืองใหญ่ทางตะวันออกของตุรกี เมืองนี้เต็มไปด้วยตำนานและเรื่องราวทางศาสนา ที่นี่มี Halal-ur Rohan Lake บึงน้ำศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อมโยงกับตำนานของศาสดาอับราฮัม เชื่อกันว่าครั้งหนึ่งกษัตริย์นิมรอดพยายามเผาศาสดาอับราฮัม แต่พระเจ้าทรงทำให้ไฟกลายเป็นน้ำ และถ่านไม้ที่ถูกเผากลายเป็นปลา ซึ่งปัจจุบันฝูงปลาศักดิ์สิทธิ์เหล่านี้ยังคงอาศัยอยู่ในบึงแห่งนี้

ฉันเดินชมเมืองและซึมซับบรรยากาศอันเก่าแก่ในยามเย็นใกล้ค่ำ เวลาที่ฉันมีให้เมืองนี้น้อยเกินไป นุสเสจพยายามชักชวนให้ฉันจ้างเขาขับรถพาเที่ยวต่อ แต่ฉันตัดสินใจเปลี่ยนแผน ฉันคิดว่าจะเช่ารถขับเองเพื่อให้มีอิสระในการสำรวจเมืองเก่าตามใจต้องการ ฉันอยากใช้เวลากับสถานที่ที่สนใจ ไม่ต้องเร่งรีบเหมือนมากับทัวร์ ฉันอยากให้การเดินทางครั้งนี้เป็นการค้นพบเรื่องราวใหม่ ๆ ที่จะเติมเต็มประสบการณ์ของฉันไปอีกนาน

---

ยูเฟรตีส ไม่ใช่แค่แม่น้ำ แต่คือสายธารของประวัติศาสตร์ที่เชื่อมโยงอดีตกับปัจจุบัน