Nim Journey

เรานั่งรถออกจากเมืองกอนดาร์ มุ่งหน้าสู่บาฮีร์ดาร์ เมืองริมทะเลสาบทานา ระยะทางประมาณ 180 กิโลเมตร ใช้เวลาราว 3 ชั่วโมง ถนนลัดเลาะไปตามเนินเขาและทุ่งหญ้าสะวันนา ทิวทัศน์สองข้างทางเต็มไปด้วยกลิ่นอายของชีวิตที่ยังคงเคลื่อนไหวไปในจังหวะของตนเอง

ระหว่างทางจากกอนดาร์สู่บาฮีร์ดาร์ เราเห็นภาพชายชาวพื้นเมืองในกางเกงขาสั้น มีผ้าสีขาวพาดบ่า และถือไม้เท้าติดมือแทบทุกคน ท่วงท่าเดินของพวกเขาดูมั่นคง สง่างามและเต็มไปด้วยศักดิ์ศรี นี่คือลักษณะเฉพาะของ ชาวอัมฮารา หนึ่งในกลุ่มชาติพันธุ์ที่สำคัญที่สุดของเอธิโอเปีย

ชาวอัมฮารานับว่าเป็น “ชนชั้นนำ” ทางวัฒนธรรมและการเมืองของประเทศมาอย่างยาวนาน พวกเขาเป็นกลุ่มที่ใช้ภาษา Amharic ซึ่งปัจจุบันกลายเป็นภาษาราชการของเอธิโอเปีย และยังเป็นกลุ่มที่มีบทบาทหลักในประวัติศาสตร์ของราชวงศ์เอธิโอเปียหลายยุค ตั้งแต่ยุคกลางมาจนถึงยุคจักรพรรดิไฮลี เซลาสซี

สิ่งที่น่าสนใจคือ ชาวอัมฮารามีวิถีชีวิตที่ผสานความเป็นคริสต์นิกายออร์โธดอกซ์เข้ากับความเชื่อพื้นบ้านได้อย่างกลมกลืน ศาสนาแทรกซึมอยู่ในทุกอณูของชีวิต พวกเขายังคงรักษาขนบประเพณีเดิมไว้ได้อย่างเหนียวแน่น ทั้งในเรื่องการแต่งกาย การกิน การแต่งงาน และการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ

ไม้เท้าที่พวกเขาถืออยู่นั้นไม่ได้เป็นเพียงอุปกรณ์ช่วยเดิน แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของความเคารพในตัวตนและภูมิปัญญา ตามธรรมเนียม หากชายอัมฮาราก้าวเข้าสู่วัยผู้ใหญ่โดยมีไม้เท้าคู่กาย นั่นหมายถึงการได้รับการยอมรับในชุมชนว่าเป็นผู้มีวุฒิภาวะ และบางครั้งยังใช้ในการเต้นระบำพื้นบ้านที่เรียกว่า eskista ด้วย

แต่เอธิโอเปียไม่ได้มีเพียงชนเผ่าเดียว — ที่นี่คือดินแดนแห่งความหลากหลายทางชาติพันธุ์มากกว่า 80 กลุ่ม ตั้งแต่ชาว ไทเกรย์ แห่งเทือกเขาทางเหนือ ผู้มีประวัติผูกพันกับอารยธรรมอักซุม, ชาวอาฟาร์ และ โซมาเลีย แห่งดินแดนทะเลทราย, ไปจนถึงชนเผ่าแห่งลุ่มน้ำโอโม เช่น เมอร์ซี และ ฮามาร์ ผู้ยังคงดำรงพิธีกรรมดั้งเดิมอย่างงดงาม

เมื่อเข้าสู่บาฮีร์ดาร์ ทะเลสาบทานาก็ปรากฏขึ้นเบื้องหน้า — ผืนน้ำขนาดมหึมาเงียบสงบในแสงอาทิตย์ ทะเลสาบทานาเป็นทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่ที่สุดในเอธิโอเปีย และที่สำคัญยิ่งกว่านั้นคือ…ที่นี่คือต้นกำเนิดของ แม่น้ำบลูไนล์ (Blue Nile)

แม่น้ำสายนี้จะไหลลงใต้ผ่านน้ำตก Tis Issat หรือที่รู้จักในชื่อ Blue Nile Falls จากนั้นวกขึ้นเหนือไปรวมกับ แม่น้ำไวท์ไนล์ ซึ่งมีต้นทางจากทะเลสาบวิกตอเรียในยูกันดา ณ เมืองคาร์ทูม ประเทศซูดาน กลายเป็นแม่น้ำไนล์สายหลักที่หล่อเลี้ยงอารยธรรมโบราณของอียิปต์

ทะเลสาบทานาจึงไม่ได้เป็นเพียงแหล่งน้ำธรรมชาติ แต่คือจุดเริ่มต้นของเรื่องราวที่ยิ่งใหญ่ระดับอารยธรรม ในทะเลสาบแห่งนี้ยังมีเกาะเล็กเกาะน้อยกระจายตัวอยู่หลายสิบแห่ง บางแห่งเป็นเพียงแค่พุ่มไม้กลางน้ำ แต่หลายแห่งกลับเป็นที่ตั้งของ โบสถ์โบราณ อายุกว่าหลายร้อยปี

เราได้มีโอกาสไปเยือน 2 โบสถ์ที่อยู่บนเกาะกลางทะเลสาบ: Azwa Maryam และ Ura Kidane Mehret

---

โบสถ์ Azwa Maryam – ความสงบแห่งเกาะเล็ก

โบสถ์อัสวา มาเรียม ตั้งอยู่บนเกาะเล็ก ๆ ที่มีเพียงต้นไม้และทางเดินดินแคบ ๆ สู่โบสถ์ ตัวอาคารเป็นทรงกลมแบบดั้งเดิม มีผนังไม้และหลังคามุงด้วยหญ้าแห้ง ด้านในเต็มไปด้วยภาพเขียนสีเฟรสโกเก่าแก่ที่เล่าเรื่องราวจากพระคัมภีร์ไบเบิล ผสมผสานกับศิลปะพื้นถิ่นในสไตล์เอธิโอเปียแท้ ๆ

ที่นี่เงียบสงบจนได้ยินเสียงนกและลมพัดผ่านใบไม้ ผู้ดูแลโบสถ์เล่าให้เราฟังด้วยน้ำเสียงนุ่มนวลว่า โบสถ์แห่งนี้สร้างขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่ 14 และยังคงใช้ประกอบพิธีกรรมจนถึงทุกวันนี้ เรารู้สึกเหมือนย้อนเวลากลับไปในยุคกลาง แค่เพียงได้เดินอยู่รอบกำแพงโบราณเหล่านี้

โบสถ์ Ura Kidane Mehret – สมบัติศิลปะกลางน้ำ

อีกแห่งหนึ่งคือโบสถ์ยูรา คิเดน เมห์เร็ท ตั้งอยู่บนเกาะ Zege ซึ่งมีต้นกาแฟขึ้นอยู่ทั่วทั้งเกาะ เป็นที่รู้จักกันดีในหมู่นักท่องเที่ยวว่าเป็นหนึ่งในโบสถ์ที่งดงามที่สุดในภูมิภาค ทันทีที่ก้าวเข้าสู่โบสถ์ ความประทับใจก็เริ่มขึ้น

ผนังภายในเต็มไปด้วยภาพเขียนสีสันสดใสที่เล่าเรื่องของนักบุญ คนบาป และเทวดา เป็นการใช้ศิลปะแบบไบแซนไทน์ผสมกับความเป็นพื้นถิ่นได้อย่างน่าทึ่ง เส้นสายหนา คิ้วเข้ม ตาโต และโทนสีอบอุ่น กลายเป็นภาษาทัศนศิลป์ที่ถ่ายทอดความศรัทธาในแบบที่ไม่ต้องมีคำพูด

ข้างโบสถ์มีพิพิธภัณฑ์เล็ก ๆ ที่เก็บรักษาผ้าเย็บมือ ภาพวาด หนังสือเก่า และไม้กางเขนทองเหลืองที่ถูกใช้งานจริงในพิธีศาสนา เป็นหลักฐานของความเชื่อที่หยั่งรากลึกในดินแดนแห่งนี้

เสียงคลื่นแผ่วเบาของทะเลสาบ แสงแดดยามบ่ายที่กระทบผิวน้ำเป็นประกาย และสายลมที่พัดผ่านเรือไม้แบบ tankwa ที่ชาวพื้นเมืองใช้ลอยเรืออยู่ริบ ๆ ล้วนหลอมรวมกันเป็นความสงบที่ไม่อาจบรรยายได้หมดในถ้อยคำ

ในดินแดนที่ดูเหมือนห่างไกลนี้ เรากลับได้ใกล้ชิดกับเรื่องราวของผู้คน วัฒนธรรม และศรัทธาที่ฝังรากอยู่ในผืนน้ำ แผ่นดิน และหัวใจ